SEBEN'İN TARİHÇESİ
Bölgenin eski bir yerleşim alanı olduğu Solaklar, Muslar, Çeltikdere, Yuva köyleri çevresinde bulunan ve halk arasında gavur evleri olarak bilinen kaya evlerinden anlaşılmaktadır. Bu evler kayalar arasına özenle oyulmuş birer Firik evidir. Bölge MÖ. 64 yılında Romalıların daha sonra da Bizanslıların eline geçmiştir. Bölgede gerçek uygarlık bundan sonra başlamış olup, günümüzde de bu devri kalıntılarına Pavli(Bavlum) kaplıcaları ve Çeltikdere Köyü civarında rastlanmaktadır. Bölge 1324 yılında Bolu'nun alınmasıyla Osmanlı yönetimine geçmiştir. 1911 yılında şimdiki Keskinli Mahallesi' nde Mudurnu ilçesine bağlı Çarşamba isimli bucak kurulmuş, 1946 yılında ise Seben adını alarak ilçe olmuştur. Bugün ilçeye bağlı 2 mahalle ile 29 köyü vardır. Nahiyesi yoktur. İlçe ismini kuzeyinde bulunan Seben dağlarında dolayı almıştır. (Seben; yüce dağ, ulu dağ anlamına gelmektedir.)
GENEL BİLGİ
Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde, Bolu İli'ne bağlı bir işçe olan Seben, doğusunda Kıbrıscık, batısında Mudurnu, kuzeyinde Bolu, güneyin de ise Nallıhan ilçeleri ile çevrilidir. İlin güney kesiminde yer alan toprakları oldukça yüksek ve engebelidir. Bu toprakları Köroğlu Dağları engebelendirir. Doğal bitki örtüsü açısından zengin olan dağlarda göknar, karaçam ve sarı çamlardan oluşan ormanları vardır. Dağların yüksek kesimlerinde yer alan düzlüklerden başlıcaları Kızık ve Gerenözü yaylalarıdır. İlçe topraklarından kaynaklanan suları Sakarya Irmağının bu yöredeki başlıca kollarından olan Aladağ Çayı toplar. Bu akarsu ilçe sınırları dışında Sarıyar Baraj Gölüne dökülmektedir.
Bolu il merkezine uzaklığı 54 km. olup, denizden yüksekliği 625 m.dir. İlçenin yüzölçümü 665 km2., 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu da 8.871'dir.
İlçenin ekonomisi tarım ve ormancılığa dayanmaktadır. Aladağ Çayı vadisinin alçak kesimlerinde yaygın olarak meyve üretimi yapılır. Yetiştirilen tarımsal ürünler, buğday, arpa, patates ve şeker pancarıdır. Ayrıca az miktarda armut ve fındık da yetiştirilmektedir. Kızık Yaylasında merinos üretimi yapılmaktadır. Son yıllarda tavuk çiftlikleri de ilçe ekonomisinde yer almıştır.
Seben yöresinin, MÖ.XIII.-VIII.yüzyıllar arasında Friglerin yerleşim yeri olduğu sanılmaktadır. Bu çağları ile ilgili kesin bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Solaklar, Musalar, Çeltikdere, Yuva ve Karca köyleri yakınlarındaki kayalara oyulmuş Frigyalılara ait mağara evleri bulunmaktadır. Bunlar da yörede Friglerin egemen olduklarına işaret etmektedir. Daha sonra Romalıların (MÖ.64) ve Bizanslıların egemenliği altında kalmıştır. Yöredeki Pavli Kaplıcalarında yapılan inşaat çalışmalarında ortaya çıkan hamam ve banyo havuzları bulunmuş olup, bunlar Roma dönemine tarihlenmiştir. Ayrıca Çeltikdere Köyü yakınlarında da Bizanslılara ait olduğu sanılan bir kilise kalıntısı bulunmaktadır.
Bizanslılardan sonra yöreye Selçuklular egemen olmuş, 1324'te Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1894 yılında Bolu yöresinde incelemeler yapan ve bölgeye ait bir harita çizen Vitalciuret, bugünkü kaplıcaların olduğu yerde bir şehir olduğunu belirtmektedir. O tarihlerde yaşanan deprem sonrası ilçe yerle bir olmuş, halkıda çevre yerleşim alanlarına dağılmıştır. Bazı eski tapularda ilçe adı Pavlu diye yazmaktadır. Eski Bolu salnamelerinde Pavli ilçesinden toplanan vergilerin dökümüne rastlanmaktadır.
Seben, Mudurnu’ya bağlıyken, 1911 yılında Çarşamba adıyla nahiye olmuştur. 1957 yılında kuzeyinde bulunan dağlardan adını alarak ilçe olmuştur.
İlçede bulunan başlıca tarihi yapılar arasında;
Kenthaber Kültür Kurulu
Fotoğraflar, www.seben.gov.tr ve www.seben.ilcesi.com adreslerinden alınmıştır.
COĞRAFİ YAPI
Seben 40' - 50' Kuzey paraleli ile 31' – 50' Doğu meridyeninin kesiştiği nokta çevresinde yer almaktadır. Batı Karadeniz Bölgesi' ne girmekle beraber İç Anadolu Bölgesi'yle sınır teşkil eder. Bolu il merkezinin 54 km güneyindedir. Doğusunda Kıbrıscık, batısında Mudurnu, kuzeyinde Bolu, güneyinde ise Nallıhan bulunmaktadır. Yüzölçümü 663 km 2 dir. Aladağ çayı en önemli akarsuyudur. Yörede İç Anadolu Bölgesi iklimi hakimdir.
YERLEŞİM
Yerleşim Aladağ çayı ile kollarının vadilerine olmuştur. İlçenin 2'si dağ, 4'ü orman, 23'ü vadi ve ovalarda kurulu 29 köyü vardır. Halkı geçimini tarım, hayvancılık ve orman işçiliğinden sağlar. Seben' de km2 başına 13 kişi düşmektedir. Belediye teşkilatı 1946 yılında kurulmuştur. İçme suyu memba suyu kalitesindedir.
EKONOMİ
Seben İlçesinin en önemli geçim kaynağı elmacılıktır. Yılda 40-50 bin ton civarında starking, beşyıldız, Amasya ve golden türü elma üretilmektedir. İlçede 1600 ton/yıl kapasiteli soğuk hava deposu mevcuttur. Son yıllarda süt inekçiliğinde büyük gelişme olmuş, ilçe ekonomisini etkiler hale gelmiştir. Buna paralel olarak günlük 60 ton süt işleme kapasiteli Süt Ürünleri Fabrikası Güneyce Köyü yakınında faaliyet göstermektedir. Ayrıca bal üretimi de azımsanamayacak miktardadır. İlçe çevre il ve ilçelerin sebze-meyve deposu durumundadır.
KÜLTÜR
İlçenin 29 köyü gelenek, görenek, kıyafet, düğün ve ev biçimleriyle aynı özellikleri göstermektedir. Evleri ahşaptır. Bir veya iki katlıdır. Evin zemin katı hayvanlara ayrılmıştır. Köyler genellikle birkaç büyük sülaleden oluşur. Yöre halkının tamamı manavdır. Yörede düğünler davul, klarnet eşliğinde yapılmaktadır. El örgüleri, kilim ile köylerde el dokuma tezgâhlarında şile bezi türü dokumaları meşhurdur.
MAHALLİ YEMEKLER
Bazlama ekmek, kedi batmaz (imikcortlatan) ,tarhana çorbası, kızılcık tarhana çorbası, oğmaç çorbası, kabaklı gözleme, ıslama, höşmelim, çöleçöş, mancar(möşür) hoşafı, kangal, soğanlama, soğanlı ekmek ıslaması ve yöresel olarak toprak güveç içinde yapılan et yemekleri
HACET BAYRAMLARI
Seben'in en önemli kültür özelliklerinden biridir. Her yıl haziran ayı içerisinde her köy bu bayramı tertip eder. Allahtan af dileme, şükür etme anlamına gelen bu bayramlara herkes davet edilir. Büyük birşölen halinde geçen bayramlarda bol etli bulgur veya pirinç pilavı ikram edilir. Kızık yayla bayramı,Cuma bayramı, Hamam bayramı, gökyar bayramı en meşhur olanlarıdır.
http://www.facebook.com/video/video.php?v=1335974811470
|
